W dobie zmian, jakie wprowadzają urzędy ciężko jest nadążyć za nowymi zasadami przyznawania świadczeń socjalnych. Aby przybliżyć i oswoić temat zasiłku rodzinnego postanowiliśmy opublikować wywiad z naszym specjalistą. Pozwoli to w łatwy i przystępny sposób zapoznać się z regułami, jakimi kierują się instytucje odpowiedzialne za przyznawanie świadczeń.
Zacznijmy od najprostszego pytania: komu przysługuje prawo do zasiłku rodzinnego?
Osoby zatrudnione na terenie Niderlandów, samozatrudnieni i pobierający świadczenia takie jak: renta rodzinna lub chorobowa, zasiłek dla bezrobotnych i chorobowy. W przypadku, kiedy wnioskodawca pracując w Holandii nie sprawuje opieki nad dzieckiem musi zostać spełniony warunek łożenia na utrzymanie dziecka na rzecz opiekuna - obecnie minimalna kwota to 433€ kwartalnie na jedno dziecko.
Jaka instytucja odpowiada za rozpatrywanie wniosków?
Wnioski składamy w holenderskim urzędzie socjalnym (SVB), który odpowiada za wydanie decyzji w tej sprawie.
Czy samo wystosowanie wniosku o zasiłek wystarczy?
Po wystosowaniu wniosku urząd przetwarza podane przez nas informacje. Do wydania decyzji potrzebuje dodatkowych informacji, o które prosi wnioskodawcę, bądź instytucje takie jak Urząd Wojewódzki w Polsce, bądź holenderskiego pracodawcę. Czas na udzielenie odpowiedzi jest ograniczony. W przypadku braku reakcji proces wydania decyzji się przedłuża, a rezultatem może być nawet umorzenie sprawy. Należy pamiętać, że zmiany zaistniałe w zatrudnieniu i sytuacji rodzinnej należy zgłaszać do SVB w ciągu 6 tygodni, dlatego warto powierzyć prowadzenie tej sprawy specjalistom, którzy na bieżąco będą kontrolować status i poprawność przyznawanych świadczeń. Nawet samo otrzymanie pozytywnej decyzji nie oznacza, że SVB przestaje badać naszą sprawę. Pojawiają się ankiety aktualizacyjne, nowe decyzje i inne kwestie wymagające wyjaśnień ze strony wnioskodawcy.
Czy aby uzyskać prawo do zasiłku rodzinnego trzeba spełniać jakieś kryterium dochodowe?
Nie, uzyskujemy prawo do zasiłku niezależnie od osiągniętych dochodów, natomiast otrzymanie pozytywnej decyzji z SVB uprawnia do wnioskowania o tzw. dodatek do zasiłku rodzinnego. Jest to odrębne świadczenie, którego wysokość zależy od naszego dochodu, a wydaniem decyzji w tej kwestii zajmuje się Belastingdienst (urząd skarbowy). W skrócie: im więcej zarabiamy, tym niższa kwota dodatku przysługuje. Osoba pobierająca świadczenia jako ich beneficjent jest zobowiązana do zgłaszania istotnych zmian, które zaistniały w gospodarstwie domowym.
Czyli rozumiem, że za przyznanie dodatku do zasiłku rodzinnego odpowiada Belastingdienst? Jakie informacje dla urzędu skarbowego są istotne?
Tak, oba urzędy SVB i Belastingdienst współpracują w tej kwestii i wymieniają się informacjami natomiast wniosek składamy do urzędu skarbowego. Wysokość dodatku jest głównie uzależniona od osiągniętych dochodów, ale mają na to wpływ również inne czynniki. Takie jak wiek dzieci oraz czy samotnie je wychowujemy, przy czym musimy pamiętać o tym, że aby urząd Belastingdienst uznał nas za rodzica samotnie wychowującego dziecko należy spełnić kilka warunków.
Wychodzi na to, że aby uzyskać status samotnego rodzica nie wystarczy nasze oświadczenie i nawet jeśli faktycznie w pojedynkę wychowujemy dziecko to nie zawsze dla urzędu skarbowego jesteśmy samotnym rodzicem?
Niestety tak, gdyż na kwestię partnerstwa do dodatków ma wpływ nie tylko stan cywilny, ale również posiadanie wspólnego adresu zameldowania. Weźmy przykład Państwa Kowalskich, którzy rozwiedli się 14-07-2017 roku, ale do dnia dzisiejszego mają wspólny meldunek. Dzieci pozostają pod opieką Pani Kowalskiej, która jest wnioskodawcą i beneficjentem świadczeń. Natomiast ze względu na to, że nadal pozostaje zameldowana pod tym samym adresem co były mąż niestety nie będzie uprawniona do wyższego dodatku na samotnego rodzica. Gdyby np. z dniem 14-01-2022 Pan Kowalski wymeldował się ze wspólnego adresu Pani Kowalska od lutego 2022 r. zostałaby uznana za samotnego rodzica i wówczas by oszacować wysokość dodatku podajemy tylko jej dochód.
Jakie zmiany na pewno trzeba zgłaszać do SVB?
Aktualizowane muszą być kwestie dotyczące składu rodziny, czyli np. rozwód; zmiana adresu zamieszkania rodziców bądź dzieci; narodziny dziecka. Bardzo ważne są również informacje na temat aktywności zawodowej i to nie tylko na terenie Niderlandów, ale również za granicą.
Proszę wyjaśnić w jaki sposób sytuacja zawodowa poza Holandią wpływa na zasiłek rodzinny z tego kraju?
W momencie, kiedy wnioskodawca bądź rodzice mają zatrudnienie w co najmniej dwóch różnych krajach, dochodzi do koordynacji systemów zabezpieczeń społecznych między odpowiednimi instytucjami w tych państwach. Na przykład załóżmy sytuację: Państwo Nowak są małżeństwem. Są uprawnieni do zasiłku rodzinnego i dodatku z Holandii, przy czym Pan pracuje w Holandii, a Pani dnia 01-01-2022 rozpoczyna pracę na terenie Polski. Wówczas Pani Nowak jest zobowiązana zgłosić tę zmianę do SVB i zawnioskować w Polsce o świadczenie wychowawcze (500+) w MOPS/GOPS przy czym na wniosku należy uwzględnić, że drugi rodzic pracuje w Holandii. Wnioski na nowy okres zasiłkowy od 01.02.2022 należy natomiast składać internetowo do ZUS. Zbagatelizowanie kwestii zgłoszenia pracy w Holandii może wpłynąć na to, że decyzja zostanie wydana przez nieodpowiednią instytucję co będzie skutkowało tym, że nienależne przyznane środki będzie trzeba w przyszłości zwrócić. Po poprawnym złożeniu wniosku MOPS/GOPS, a w późniejszym czasie ZUS, przekaże dane do Urzędu Wojewódzkiego, czyli instytucji odpowiedzialnej za wydanie decyzji w przypadku zagranicznego zatrudnienia drugiego rodzica. W związku z tym, że centrum życiowe rodziny jest w Polsce (to w tym kraju cała rodzina jest zameldowana) - Polska ma pierwszeństwo wypłaty świadczeń od stycznia 2022 r. Co za tym idzie od tego momentu SVB powinien wypłacać tylko różnicę w świadczeniach, czyli tzw. zasiłek dyferencyjny.
A jak wygląda przeliczenie takiego zasiłku dyferencyjnego?
Urząd SVB przelicza to w ten sposób: zasiłek rodzinny z Holandii + dodatek do zasiłku rodzinnego z Holandii – zagraniczne świadczenia (np. 500+) = zasiłek dyferencyjny. Wracając do naszych bohaterów warto dodać, że dotychczas z SVB otrzymywali całość zasiłku, a dodatek z Belastingdienst. Po uzyskaniu prawa do 500+ w Polsce od stycznia 2022 roku, sytuacja po stronie holenderskiej zmieni się w ten sposób, że SVB przejmie odpowiedzialność za naliczenie dodatku, więc jeśli za ten okres Belastingdienst zdążył wypłacić dodatek to całość będzie do oddania, aby SVB mógł wykonać rekalkulację zasiłku z dodatkiem po odliczeniu świadczeń rodzinnych np. z Polski.
Brzmi to skomplikowanie, czy mogłaby Pani przedstawić, jak to wygląda w praktyce?
Postaram się to zobrazować na przykładzie Państwa Nowak. Załóżmy, że syn Tomek ma 17 lat. Pan Nowak uzyska dochód roczny brutto na poziomie 24.000 €, a żona 30.000 zł. Za pierwszy kwartał 2022 roku przeliczenie wyglądałoby tak:
zasiłek holenderski 329,56€ + dodatek 414€ (138€ miesięcznie) - świadczenie wychowawcze po przeliczeniu 324,51€ = 419,05€ zasiłku dyferencyjnego
W związku z tym, że wcześniej Państwo Nowak w całości otrzymali wypłatę zasiłku z SVB i dodatku z Belastingdienst to za ten pierwszy kwartał do Belastingdienst będą zobowiązani zwrócić kwotę 414€, a z SVB otrzymają różnicę w wysokości 89,49€.
Chciałabym zwrócić uwagę na fakt, że pomimo przejęcia odpowiedzialności za naliczenie dodatku przez SVB, to nadal Belastingdienst wydaje decyzje w tej sprawie. Co za tym idzie u Państwa Nowak pojawi się decyzja z Belastingdienst przyznająca dodatek w wysokości 1.645€ rocznie. Natomiast nie otrzymają równowartości tej kwoty z SVB, ponieważ zasiłek i dodatek jest pomniejszony o świadczenia rodzinne z Polski w sposób wyżej przedstawiony.
Czy chciałaby Pani coś dodać w tej kwestii?
Warto wspomnieć, że coraz częściej Urząd Wojewódzki mając informację o zatrudnieniu na terenie Niderlandów sam wnioskuje o holenderski zasiłek rodzinny co komplikuje później ustalenie wnioskodawcy i kwestię prowadzenia zasiłku rodzinnego. Wynika z tego tytułu wiele nieporozumień, dlatego zachęcamy do składania wniosków we własnym zakresie za pośrednictwem wykwalifikowanych do tego kancelarii.
Ponadto początek tego roku przynosi nam radykalne zmiany w kwestii koordynacji systemów zabezpieczeń społecznych w Polsce. W dużej mierze ZUS zostanie zaangażowany w proces rozpatrywania wszelkich wniosków o świadczenia rodzinne, w tym nowego świadczenia, tj. Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego.