Kindergeld czyli zasiłek rodzinny z Niemiec, a świadczenia w Polsce

Na początku warto przybliżyć kilka faktów na temat samego zasiłku rodzinnego. Prawo do niego ma każda osoba pracująca legalnie na terenie Niemiec, która ma tym samym odprowadzony podatek w tym kraju lub jest zameldowana na terenie Niemiec.

Zasiłek jest przyznawany:

1. do 18 roku życia - na wszystkie dzieci (nie ma żadnych dodatkowych warunków)

2. do 25 roku życia - na dzieci kontynuujące naukę

Wnioskować możemy na dzieci:

• z małżeństwa

• współmałżonka

• spoza małżeństwa (biologiczne)

• adoptowane

Nie możemy wnioskować o zasiłek rodzinny z Niemiec na dzieci partnera/ partnerki.

Dopiero po wstąpieniu w związek małżeński możemy starać się o Kindergeld na dzieci współmałżonka.

Zasiłek standardowo jest wypłacany do 6 miesięcy wstecz od momentu złożenia wniosku. W określonych sytuacjach jesteśmy w stanie uzyskać świadczenie nawet do kilku lat wstecz. Kwota świadczenia na jedno dziecko od 01.01.2025 to 255€ miesięcznie. Od 01.01.2026 kwota świadczenia wzrośnie do 259€/miesięcznie.

Sytuacja nieco komplikuje się, gdy w Polsce pobieramy świadczenia rodzinne, takie jak 800+ czy świadczenia Aktywnie w pracy, Aktywnie w żłobku. 

Zasiłek rodzinny z Niemiec, jak każde inne świadczenie rodzinne podlega tak zwanej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. W wielkim skrócie, to mechanizm, który określa zasady wypłaty świadczeń dla rodzin i zapobiega jednoczesnemu pobieraniu pełnej kwoty świadczeń o charakterze rodzinnym na te same dzieci w dwóch państwach w tym samym okresie. Koordynacja świadczeń funkcjonuje już od dnia wejścia Polski do UE.

Po krótce postaramy się wyjaśnić jak pobieranie danego świadczenia w Polsce wpływa na zasiłek rodzinny z Niemiec.

• ŚWIADCZENIE 500+/800+

  
  

W Polsce do dnia 01.02.2022 sytuacja wyglądała następująco:

jeśli jeden z rodziców był aktywny zawodowo w Polsce, drugi zaś pracował w Niemczech- przysługiwało prawo do świadczenia 800+, a z Niemiec jedynie wyrównanie.

W sytuacji kiedy żaden z rodziców nie był aktywny zawodowo w Polsce, a jeden lub oboje rodziców pracowało w Niemczech- otrzymywali pełną kwotę zasiłku rodzinnego z Niemiec.

Ważną kwestią tutaj jest tak zwana aktywność zawodowa rodzica w Polsce.

Co rozumiemy przez aktywność zawodową?

• trwanie stosunku pracy (w tym zasiłek macierzyński oraz urlop wychowawczy)

• status osoby bezrobotnej z prawem do zasiłku

• prawo do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu opieki

• przebywanie na stażu w momencie, kiedy za ten czas odprowadzane są składki emerytalno-rentowe

• podleganie ubezpieczeniu społecznemu KRUS

Od 01.06.2022 wynikiem nowelizacji ustawy o pomocy Państwa w wychowywaniu dzieci zmieniły się zasady przyznawania świadczenia 800+.

Pierwszą istotną zmianą jest fakt, że wnioski można składać wyłącznie elektronicznie. Zmienił się również urząd, który owe wnioski opracowuje. Przyjmowanie wniosków i wydawanie decyzji przejął ZUS. W zamyśle rządzących miało to usprawnić cały proces przyznawania świadczenia.

Co ważne i najistotniejsze to fakt, że wynikiem nowelizacji, świadczenie 800+ wypłacane jest każdemu, kto ma dziecko i wychowuje je w Polsce. Nie ma tutaj znaczenia, czy pierwszeństwo wypłaty ma inny kraj. Każdy wnioskodawca otrzymuje decyzję przyznającą 800+.

Co zatem dalej, co z przyznawaniem zasiłków przez inne kraje, czy nadal ma miejsce koordynacja świadczeń?

Koordynacja świadczeń nadal ma miejsce. Urzędnicy ZUS, którzy wydają decyzje 800+ przekazują wnioski, na których znalazła się informacja o aktywności zawodowej jednego z rodziców w innym kraju (takie pytanie znajduje się na wniosku) do odpowiedniego urzędu wojewódzkiego. Dany urząd wojewódzki przekazuje zaś informacje o wypłacie świadczenia 800+ do odpowiedniej instytucji w danym kraju (np. do Familienkasse w Niemczech).

Niemcy podjęli decyzję o przyznawaniu świadczenia zgodnie z obowiązującym prawem unijnym, to znaczy, że w momencie, kiedy zgodnie z dokumentacją to Niemcy mają pierwszeństwo wypłaty (np. mąż pracuje w Niemczech, żona nieaktywna zawodowo), wnioskodawca otrzymuje pełną kwotę zasiłku, niepomniejszoną o 800+.

Oznacza to, że w takiej sytuacji osoby pobierające Kindergeld z Niemiec otrzymają zarówno pełną kwotę 800+, jak i pełną kwotę Kindergeld.

• ŚWIADCZENIE Aktywnie w domu

To nowe świadczenie w Polsce, które 01-10-2024 zastąpiło świadczenie RKO- nie zależy od dochodu rodziny i wyniesie w sumie do 12 tys. zł na drugie i każde kolejne dziecko. Aktywnie w domu, tak samo jak program poprzedni, przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończy 12. miesiąc do ostatniego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończy 35. miesiąc. Rodzic dziecka otrzyma świadczenie w wysokości 500 zł przez 24 miesiące (tu nie ma już opcji wyboru jak w RKO 1 000 zł przez 12 miesięcy lub 24 miesiące 500 zł).

Świadczenie to jest weryfikowane przez urząd Familienkasse dokładnie w taki sam sposób jak świadczenie 800+. Jeśli żaden z rodziców nie jest aktywny zawodowo w Polsce, to zasiłek Kindergeld nie zostaje pomniejszony (pomimo przyznania świadczenia Aktywnie w domu).

• ŚWIADCZENIE Aktywni rodzice w pracy

Dla rodziców aktywnych zawodowo, w wysokości 1500 zł miesięcznie na rzecz organizacji opieki nad dzieckiem w wieku 12 - 35 miesięcy.

• ŚWIADCZENIE Aktywnie w żłobku

zastąpiło dofinansowanie do żłobka w wys. 400 zł miesięcznie)

Dofinansowanie do żłobka do 1500 zł miesięcznie na dziecko na pokrycie kosztów pobytu dziecka w żłobku, klubie dziecięcym czy u dziennego opiekuna, ale nie więcej niż kwota ponoszonej opłaty za pobyt dziecka w instytucji opieki. Gdy dziecko posiada orzeczenie o niepełnosprawności, świadczenie będzie przysługuje w wysokości do 1900 zł miesięcznie.

Świadczenie jest wypłacane bezpośrednio na konto placówki, a nie rodzicom.

Świadczenia: Aktywnie w pracy oraz aktywnie w żłobku należą się w sytuacji aktywności zawodowej w Polsce co oznacza, że pierwszeństwo będzie miała strona polska – a więc kwota zasiłków zostanie odejmowana od zasiłku rodzinnego z Niemiec. Oznacza to również brak prawa do zasiłku z Niemiec, ponieważ kwota świadczeń z Polski przewyższa niemiecki zasiłek.

Poniżej tabela przedstawiająca wysokość świadczenia rodzinnego z Niemiec Kindergeld (bez potrącenia 800+ i świadczeń z programu Aktywnie…):

Zasiłek rodzinny z Niemiec na dziecko	Miesięczna kwota świadczenia od 01.01.2023	Miesięczna kwota świadczenia od 01.01.2025	Miesięczna kwota świadczenia od 01.01.2026
Pierwsze i każde kolejne dziecko	250 €	255 €	259 €

• PODSTAWOWY ZASIŁEK RODZINNY

Warto wspomnieć, że w Polsce mamy jeszcze jeden zasiłek- podstawowy zasiłek rodzinny. Nie dotyczy on jednak zazwyczaj rodzin, w których jeden z rodziców pracuje w Niemczech, gdyż by go pobierać obowiązuje bardzo ścisłe kryterium dochodowe. Pracując w Niemczech nie ma możliwości na jego otrzymanie. Osoby rozpoczynające pracę w Niemczech powinny jak najszybciej zgłosić to do instytucji, z której pobierają zasiłek. Zasiłek ten podlega koordynacji i w razie jego pobierania byłby odliczany od kwoty zasiłku rodzinnego z Niemiec.

Mamy nadzieję, że w zwięzły i zrozumiały sposób przybliżyliśmy Wam zależności pobierania zasiłku w Polsce i Niemczech. Tak naprawdę najważniejszym jest, by informować zgodnie ze stanem faktycznym zarówno instytucje polskie, jak i niemieckie.

Unikniemy wtedy mało komfortowych sytuacji, w których musimy zwrócić nienależnie pobrane świadczenie do urzędu.

Jeśli masz jeszcze pytania dotyczące pobierania zasiłku to chętnie na nie odpowiemy. Zapraszamy do kontaktu.